15
oktober 2017
De bittere werkelijkheid van een land rijk aan olie,
onder het bewind van Moellahs, die miljarden dollars besteden, aan exporteren
van terrorisme en extremisme en oorlogszucht, in het Midden-Oosten en in de
hele wereld, is, dat de meerderheid van deze bevolking onder de armoedegrens
leeft en hun organen moet verkopen om hun schulden af te betalen. Dit is het
volgende schokkende verhaal dat op 15 oktober 2017 werd gepubliceerd in
LA Times, en het is gewoon een voorbeeld van de rampzalige levensomstandigheden
van de bevolking onder het bewind van het Iraanse regime.
‘Nier te koop’: Iran heeft een wettelijk toegestane
markt voor de organen, maar het systeem werkt niet altijd
De advertenties staan met markeerstift neergekrabbeld
op bakstenen muren en boomstammen en zijn aangebracht op telefooncellen,
trottoirs en op een wegwijzer die de weg wijst naar één van Irans voornaamste
ziekenhuizen.
“Nier te koop” valt te lezen op tientallen boodschappen,
met vermelding van telefoonnummers en bloedgroepen, verspreid over een straat
met bomen erlangs, tegenover het Hasheminejad Nier Centrum in Teheran.
Nieuwe advertenties verschijnen bijna dagelijks.
Achter elk daarvan zit een verhaal van persoonlijk verdriet – werkeloosheid,
schuld, een noodgeval in de familie – in een land dat geteisterd wordt door
economische wanhoop.
“Als ik mijn nier kon verkopen, kon ik uit de schulden
raken,” zei Ali Rezaei, een failliete 42 jarige airco installateur in de
schaduw van een boom tegenover het nier-ziekenhuis. “Ook mijn lever zou ik
verkopen.”
In feite biedt Iran mensen een wettelijk erkende manier om hun nieren te verkopen – en het is het enige land ter wereld dat dit doet. Een overheidsinstelling registreert kopers en verkopers, zoekt ze bij elkaar en bepaalt een vaste prijs van $ 4.600 per orgaan. Sinds 1993 hebben doctoren in Iran op deze wijze meer dan 30.000 niertransplantaties uitgevoerd.
In feite biedt Iran mensen een wettelijk erkende manier om hun nieren te verkopen – en het is het enige land ter wereld dat dit doet. Een overheidsinstelling registreert kopers en verkopers, zoekt ze bij elkaar en bepaalt een vaste prijs van $ 4.600 per orgaan. Sinds 1993 hebben doctoren in Iran op deze wijze meer dan 30.000 niertransplantaties uitgevoerd.
Maar het systeem heeft niet altijd gewerkt zoals de
facturen aangeven. Verkopers hebben geleerd dat zij aparte overeenkomsten
kunnen sluiten om zo duizenden méér te verdienen aan welgestelde Iraniërs die
dolgraag de gemiddeld jarenlange wachttijd voor een transplantatie onder het
overheidssystem willen inkorten, of aan buitenlanders die zijn uitgesloten van
deelname aan het nationale programma. In de afgelopen jaren zijn er doctoren
opgepakt die probeerden transplantaties uit te voeren voor Saoedi’s die de
beschikking hadden over valse Iraanse identiteitsbewijzen.
Iraanse autoriteiten zeggen dat hun systeem arme
mensen een betrekkelijk veilige manier biedt om wat geld te verdienen, terwijl
er levens worden gered, de kosten voor operaties laag worden gehouden in een
land waar, tot voor kort, slechts weinig organen opgehaald werden van mensen
die overleden.
“Ja, mensen doneren, omdat ze geld nodig hebben, maar
dat is een realiteit die voor de hele wereld op gaat,” zei Nasser Soforoosh,
voorzitter van de Afdeling Urologie en Niertransplantatie in het Medisch
Centrum Shahid Labbafinejad in Noord-Iran.
“In plaats van iets illegaals te doen om hun schulden in
te lossen, zoals diefstal of smokkel, redden ze nu op de eerste plaats een
leven,” zei hij. “Dat is geen uitbuiting. Het eindresultaat is goed, zowel voor
de ontvanger als voor de donor.
Maar sommige internationaal vooraanstaande mensen op
het gebied van transplantatie wijzen op de advertenties als bewijs, dat de
meest behoeftige mensen ten prooi vallen aan het commercieel maken van
orgaandonaties – precies datgene wat men probeert te voorkomen met wetten in de
VS en elders die organenverkoop verbieden.
“De donoren zijn ten slotte niet beter af,” zei
Gabriel Danovitch, directeur van het
niertransplantatie-programma aan het UCLA en een fervent tegenstander van orgaanverkoop. “Als iemand zo wanhopig is, zal die persoon die je een som geld geeft, waarmee je tegelijkertijd zijn gevoel van eigenwaarde aantast, niet geholpen zijn. Het is een wanhoopsdaad, geen daad van liefde.”
niertransplantatie-programma aan het UCLA en een fervent tegenstander van orgaanverkoop. “Als iemand zo wanhopig is, zal die persoon die je een som geld geeft, waarmee je tegelijkertijd zijn gevoel van eigenwaarde aantast, niet geholpen zijn. Het is een wanhoopsdaad, geen daad van liefde.”
Niemand kan zeggen, op hoeveel van de advertenties op
straat wordt gereageerd. Maar zij dienen als markering van Irans sociaal en
economisch disfunctioneren na jaren van diepgewortelde corruptie, wanbeheer en
verstikkende internationale sancties.
Buiten het officiële transplantatie systeem, bieden de
geruchten van een zwarte markt voor nieren verleidelijke hoop aan slachtoffers
van Irans problemen.
Rezaei, met zijn bril met halve glazen en zijn witte
overhemd maakt de indruk van iemand met het salaris een witte boordenbaan; destijds
verdiende hij genoeg om zijn vrouw en twee kinderen het leven van iemand uit de
middenklasse te bieden. Maar dat veranderde, toen hij werd ingehuurd om airco
systemen te leveren als onderdeel van het reusachtige Mehr
volkshuisvestingsproject, dat werd gelanceerd door de toenmalige president
Mahmoud Ahmadinejad om voor families met een laag inkomen betaalbare
appartementen te bouwen.
Toen veel van de appartementen onverkoopbaar bleken -
vanwege inferieure constructie en versnelling van de inflatie – vluchtten
sommige ontwikkelaars Iran uit en lieten hun onderaannemers zonder betaling
achter. Razaei is de bank bijna $ 7.000 schuldig en kan dit op geen enkele
manier terugbetalen.
Hij werd gevangen gezet vanwege het gebruik van een
ongedekte cheque, leende geld voor borgtocht, werd toen gearresteerd wegens het
niet terugbetalen van de lening. Deze keer bood de echtgenoot van zijn zusje
zijn eigen appartement aan als onderpand om zijn vrijlating veilig te stellen.
“Mijn zwager zou zijn huis kwijt kunnen raken,” zei
Razaei. “Als ik terug ga naar de gevangenis, wat zal er dan met mijn kinderen
gebeuren?
Rezaei heeft overwogen zich aan te melden om zijn nier
te verkopen via de overheidskanalen, maar zijn zwager had het geld onmiddellijk
nodig.
Op een dag eind augustus schreef hij zijn pleidooi in
dikke blauwe letters op een vel printpapier en plakte het aan de bakstenen muur
van een bedrijf in medische benodigdheden:
“Dringende verkoop van nier, over de prijs valt te onderhandelen, AB+,” met daaronder zijn telefoonnummer.
“Dringende verkoop van nier, over de prijs valt te onderhandelen, AB+,” met daaronder zijn telefoonnummer.
Hij wilde minstens $ 9.000, maar zijn plan was niet
uitgewerkt. Hij zou wachten op het telefoontje van een tussenpersoon, misschien
met een aanbod om hem de grens over te smokkelen in Iraks semiautonome
Koerdische regio, waarvan hij gehoord had dat doctoren er in privéklinieken
transplantaties uitvoerden.
Of hij zou zich aansluiten bij een Iraanse koper en
zich voordoen als diens vriend of familielid, in de hoop de operatie te
bespoedigen.
Rezaei keerde de volgende ochtend terug om zich ervan
te vergewissen dat zijn advertentie er nog steeds hing. Hij ontdekte dat een
andere koper zijn eigen nummer met rode stift had toegevoegd aan de bladzijde
en een derde had het zijne er aan vastgemaakt met blauwe stickertjes.
Het bellen van de nummers op de advertenties levert
hartbrekende verhalen op.
Mehdi, een 24 jarige student Biologie, had $ 15.000 nodig om “familie problemen” op te lossen”. Amin, een 36 jarige vrachtwagen monteur, die zijn garage was kwijt geraakt door faillissement, zou de helft van dat bedrag accepteren zodat hij zijn zaak opnieuw kon starten.
Een familielid van Rezaei, Reza Kurd, had ook een advertentie op dezelfde straat opgehangen. Een 42 jarige roker met achterover gekamd grijs haar en een verzorgde snor was zijn kleine pluimvee bedrijf kwijtgeraakt en had er een schuld van tienduizenden dollars aan over gehouden. Hij verkocht zijn auto en twee huizen en stuurde zijn vrouw en kinderen naar zijn schoonmoeder om bij haar te gaan wonen, maar hij kon zich nog steeds de maandelijkse betalingen van $ 100 dollar niet veroorloven.
“Het wordt mijn dood,” zei Kurd.
“In zaken waren mijn rivalen mij te slim af en nu
worden we opnieuw verslagen,” zei hij.
“Kijk eens naar het aantal advertenties hier. Op de dag dat we een advertentie aan de muur hangen, komt er iemand die eroverheen plakt.”
De meeste mensen kunnen gezond leven met maar één van hun twee nieren. Maar de Wereld Gezondheidsorganisatie en andere internationale instellingen maken ernstig bezwaar tegen de vercommercialisering van orgaanverkoop, met het argument dat het de kopers uitbuit en doctoren erdoor overgaan tot het ondernemen van riskante procedures.
“Kijk eens naar het aantal advertenties hier. Op de dag dat we een advertentie aan de muur hangen, komt er iemand die eroverheen plakt.”
De meeste mensen kunnen gezond leven met maar één van hun twee nieren. Maar de Wereld Gezondheidsorganisatie en andere internationale instellingen maken ernstig bezwaar tegen de vercommercialisering van orgaanverkoop, met het argument dat het de kopers uitbuit en doctoren erdoor overgaan tot het ondernemen van riskante procedures.
Dit jaar deed een Vaticaanse conferentie over handel
in menselijke organen een beroep op alle landen om betalingen aan orgaandonoren
te beschouwen als “misdaden die wereldwijd veroordeeld behoren te worden en
juridisch vervolgd op nationaal en internationaal niveau”.
Voorstanders van het
Iraanse systeem geven de voorkeur aan de term “betaalde donaties” boven “orgaan
verkoop”. Irans Sjiitische moslim geestelijken hebben het betalen voor nieren
onderschreven, zolang het de verkoper geen kwaad doet.
Een paar jaar geleden suggereerden rapporten van
binnenlandse media dat er jaarlijks honderden illegale operaties worden
uitgevoerd, vaak in privé-ziekenhuizen en klinieken voor welgestelde patiënten
uit landen aan de Perzische Golf. Iraanse ambtenaren zeiden dat zij sindsdien
de procedures hebben aangescherpt om er zeker van te zijn dat uitsluitend
Iraniërs transplantaten ontvangen en dat operaties plaatsvinden in
overheidsziekenhuizen.
Zij zeiden dat kopers en verkopers medisch en
psychologisch gescreend worden en gecheckt op authenticiteit om onderhandse
afspraken en valuta wissel te voorkomen buiten het officiële medium.
De Iraanse Nierstichting, het door de staat gerunde
agentschap dat het transplantatie programma beheert, zei dat ontvangers de $
4.600 betalen, en de verkoper krijgt dit zodra de operatie is afgerond. De
overheid betaalt de operatie en de stichting of een liefdadigheidsgroepering
kan bijdragen aan de extra kosten, als de ontvanger behoeftig is.
“Wat ons betreft, kan niemand een nier privé verkopen,”
zei Noshin Bidargh, de transplantatie coördinator van de stichting. “Mensen
hangen op straat advertenties op uit onwetendheid.”
Bidarig zei, dat als men erachter komt, dat verkopers
méér geld vragen, zij uit het systeem worden verwijderd en de operatie af wordt
gezegd.
Maar doctoren erkennen, dat het moeilijk is om tegen
te gaan, dat er extra betaald wordt.
Een zo’n geval betreft een 78 jarige Iraanse Amerikaan
uit Los Angeles, die dialyse behandelingen onderging voor nierziekte terwijl
hij in afwachting was van een orgaan.
Hij had twee volwassen kinderen die graag wilden
doneren, maar hij wilde niet dat ze risico’s liepen, volgens Danovitch, zijn
dokter in het UCLA. Zijn andere optie was een nier van iemand die net overleden
is, gewoonlijk bij een ongeluk.
De gemiddelde wachttijd voor die nieren is in de
Verenigde Staten meer dan 3,5 jaar. Met bijna 100.000 Amerikanen in de wacht,
sterven er dagelijks 12, volgens het United Network for Organ Sharing.
Dus reisde de man naar Teheran en zes maanden nadat
hij zich geregistreerd had bij de Iraanse stichting, kreeg hij een nier in de
kliniek van Simforoosh.
Danovitch zei dat de man tegen hem had verteld dat hij
$ 7.000,- had betaald aan een 27-jarige donor die extra geld had gevraagd. Toen
er telefonisch contact met hem werd opgenomen weigerde de patiënt zijn operatie
te bespreken.
Simforoosh zei dat de transplantatie succesvol was en
dat als de man méér geld had betaald, hij er niets van af wist.
“Als hij betaald heeft, is dat geen slechte zaak,
zolang het vrijwillig deed,” zei Simforoosh. “Onze religieuze leiders hebben
gezegd dat het okay is, zolang je er een leven mee redt.”
Doktoren die tegen de verkoop van nieren zijn, zeggen dat
zulke extra betalingen de hoop aanwakkeren bij degenen die deze
straatadvertenties plaatsen.
“De prijs zal aldoor omhoog gaan,” zei Behrooz
Broumand, nierpecialist en secretaris van internationale zaken voor de Iraanse
Organisatie voor Orgaan Transplantatie. “Het commercieel worden van
transplantatie is een race. Zolang er armoede bestaat, “kunnen ze die niet stopzetten.”
Niertransplantatiespecialist
Nasser Somforoosh met een patiënt in het Medisch Centrum Shaheed Labbafinejad in Teheran. (Shashank Bengali /
Los Angeles Times)
Zelfs voor verkopers die zich aan de regels houden, gaat het niet altijd van een leien dakje.
Zelfs voor verkopers die zich aan de regels houden, gaat het niet altijd van een leien dakje.
Een verkoper, met een zwarte shawl die bijna gezicht
bedekkend was, wandelde onlangs op en ochtend binnen bij de nier-instelling om iets
te vragen over haar operatie. De oudere vrouwelijke patiënt aan wie zij
gekoppeld was, had een schildklierprobleem waardoor de operatie voor onbepaalde
tijd was uitgesteld.
De 35 jarige gescheiden vrouw die vroeg om alleen als
Sarah geïdentificeerd te worden, omdat zij haar familie niet verteld had, dat
zij bezig was met het verkopen van haar nier, zei dat haar problemen waren
begonnen, toen zij zich garant had gesteld voor een vriendin die een lening had
gesloten bij de bank van ongeveer $ 6.000. Haar vriendin bleef in gebreke en voor
Sarah, medewerker bij een privaat software bedrijf, was er geen manier om het
geld terug te betalen met haar maandsalaris van $ 420.
Zij had het idee opgevat om haar nier te verkopen op
het internet, nadat ze gezocht had naar manieren om snel geld te verdienen. Ze
had straatadvertenties geplaatst, maar was twee keer misleid door
tussenpersonen die haar vroegen een paar honderd dollar te sturen voor het
regelen van een verkoop en daarop verdwenen waren.
“Ik kwam erachter dat de legale manier het beste was,”
zei Sarah.
Zij had besloten om haar potentiële ontvanger, wier echtgenoot een laagbetaalde motorkoerier was, geen extra geld te vragen. Maar zes maanden nadat zij zich geregistreerd had bij de stichting, had zij geen idee wanneer ze betaald zou worden en mensen van de staf zeiden dat zij haar niet aan een andere patiënt konden koppelen.
Zij had besloten om haar potentiële ontvanger, wier echtgenoot een laagbetaalde motorkoerier was, geen extra geld te vragen. Maar zes maanden nadat zij zich geregistreerd had bij de stichting, had zij geen idee wanneer ze betaald zou worden en mensen van de staf zeiden dat zij haar niet aan een andere patiënt konden koppelen.
“Ik ben wanhopig,” zei zij. “Ik moet de kost
verdienen.”
Rezaei werd ook steeds bezorgder.
“Ik heb vijf dagen,” zei hij. Dat was de deadline voor
zijn zwager om de lening terug te betalen waarmee Razaei op borgtocht was
vrijgelaten uit de gevangenis. Daarna kon de bank het appartement van Razaeis
familielid opeisen en kon Razaei weer vastgezet worden.
De deadline ging voorbij. Razaeis advertentie bleef op
de muur zitten van het medisch gebouw, maar op zijn nummer wordt de telefoon
niet beantwoord.